आशाताई बच्छाव
आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिनविशेष —
मातृभाषा’ म्हणजे तर सामाजिक जीवनाची पहिली पायरीच
निफाड नाशिक प्रतिनिधी रामभाऊ आवारे
१७ नोव्हेंबर १९९९ ला युनेस्को ने हा दिवस “आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन म्हणून जाहीर केला. या दिवशी प्रत्येक माणसाने आपल्या मातृभाषेच्या विकासासाठी काही क्षण खर्च करून दुसऱ्या भाषेतील ज्ञान आपल्या मातृभाषेत आणले पाहिजे.मातृभाषा दिवस साजरा करणे हे भाषिक आणि सांस्कृतिक विविधता आणि जगातील बहुभाषिकतेला प्रोत्साहन देणे आहे. 2008 मध्ये भाषा आंतरराष्ट्रीय वर्ष जाहीर केले. संयुक्त राष्ट्रसंघाच्या जनरल विधानसभा आंतरराष्ट्रीय आई भाषा दिवस या शब्दाचा उच्चार केला.युनेस्कोने जाहीर केलेला आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिवस’, बांगलादेशी विद्यार्थ्यांनी उर्दूसोबत बांग्ला भाषेलाही राष्ट्रीय भाषेचा दर्जा मिळावा म्हणून १९५२ साली निदर्शने केली होती. त्यांच्यावर पोलिसांनी केलेल्या गोळीबारात काही विद्यार्थ्यांचा मृत्यू झाला. त्या स्मृतीप्रीत्यर्थ हा दिवस मातृभाषा दिवस म्हणून ओळखला जाऊ लागला.भाषा हा सर्वांचाच जिव्हाळ्याचा विषय, आपली भाषा ही आपली व आपल्या संस्कृतीची ओळख असते. फक्त एक संपर्काचे माध्यम’ इतकाच भाषेचा उपयोग आणि तिची व्याप्ती नाही. सामाजिक, सांस्कृतिक, राजकीय, वैयक्तिक असे अनेक महत्व मानवी भाषेला आहेत. आणि म्हणूनच ती मानवी जीवनाचे इतके महत्त्वाचे अंग आहे. मातृभाषा’ म्हणजे तर सामाजिक जीवनाची पहिली पायरीच.एका विशिष्ट समूहाशी मातृभाषा आपले नाते जोडून देते. आजूबाजूच्या परिसरातून मिळणाऱ्या ज्ञानाला, सौंदर्याला, आनंदाला भरभरून प्रतिसाद देण्याचे एकमेव साधन म्हणजे आपली मातृभाषा होय. घरच्या अंगणात खेळावं इतकी सहजता आणि इतके आपलेपण मातृभाषेत बोलताना असते. म्हणूनच कदाचित सगळ्यांसाठी मातृभाषा हा इतका भावनिक पातळीवरचा विषय होऊन बसतो.
सौ उमा (जयश्री) चव्हाण
आदर्श शिक्षिका – छत्रपती शिवाजी माध्य व उच्च माध्यमिक विद्यालय वनसगाव
