आशाताई बच्छाव
पवित्र महिना… रमजान
इस्लाम धर्मात पवित्र रमजानला अतिशय महत्व आहे.या महिन्यात अल्लाहची इबादत(उपासना) केली जाते.मुस्लिम बांधव या महिन्यात रोजे (उपवास) ठेवतात.या महिन्यात मुस्लिम बांधव कुराण पठण,नमाज यामार्फत अल्लाहची इबादत करतात.रमजानमध्ये रोजा या शब्दाला अरबी भाषेत ‘सोम’ म्हटले जाते.याचा अर्थ ‘थांबणे’ असा आहे.या महिन्यात रोजेदार दिवसभर अन्नपाणी घेत नाही.याकरीता मानसिक आणि शारीरिक संयम फार गरजेचा आहे.रोजा ठेवल्यामुळे मन एकाग्र व्हायला मदत मिळते.संपूर्ण रमजान महिना अतिशय पवित्र असा प्रार्थनामय आणि भक्तिमय झालेला असतो.रमजान महिना मांगल्याचे प्रतिक आहे.इस्लामी दिनदर्शिकेनुसार हा नववा महिना आहे.रमजान महिन्याचा पहिला दशक कृपेचा, दुसरा दशक क्षमेचा, तिसरा आणि शेवटचा दशक नरकापासून मुक्ततेचा मानला जातो.वर्षातील अकरा महिन्यांत मिळणारी नेकी (पुण्य)पेक्षा रमजानमध्ये मिळणारी नेकी ही सत्तर पटीने जास्त असते असे मुस्लिम बांधव मानतात.पहाटेपासून सूर्यास्तापर्यंत उपवास केला जातो.पहाटेच्या जेवणाला सुहूर म्हटले जाते तर रात्रीच्या जेवणाला इफ्तार म्हटले जाते.पवित्र कुराणचे अवतरण याच महिन्यातील एका रात्री झाल्याने ही रात्र हजार रात्रींपेक्षा वरचढ ठरली आहे.या रात्रीत नमाज अदा करणे म्हणजे अल्लाहच्या समीप जाणे होय.
मुस्लिम बांधव जास्तीत जास्त नेकी कमविण्यासाठी पवित्र रमजान महिन्यात संसार, व्यापार आदींचा त्याग करून अल्लाहला शरण जातात.एकमेकांमध्ये स्नेह वृद्धिंगत करणारा हा महिना असतो.रमजान म्हणजे बरकती आणि ईद म्हणजे आनंद.रमजान ईद या दिवसाला ‘ईद उल फित्र ‘ असेही म्हणतात.मुस्लिम बांधव या महिन्यात तीस दिवसांचे रोजे ठेवतात.त्यानंतर येणारी ईद चंद्रदर्शनाने साजरी केली जाते.मुस्लिम बांधव या दिवशी महिनाभर उपवास करण्याची ताकद दिल्याबद्दल अल्लाहचे आभार मानतात.रमजान महिन्यात दानधर्म केला जातो.ईदच्या दिवशी सकाळी नमाज अदा केल्यानंतर दहीभात खाल्ला जातो.त्यासोबतच खजूर खाण्याची प्रथा आहे.दुधात शेवया टाकून खीर बनवली जाते जिला शिरखुर्मा म्हणतात.
रमजानचा मूळ उद्देश पुण्य कमवणे असा आहे.मनामनातील दरी कमी करून आपापसात स्नेह वृद्धिंगत करणारा हा महिना आहे.माणसाला वाईटापासून दूर ठेवणारा हा महिना आहे.या महिन्यात चंद्राची मुस्लिम बांधव आतुरतेने वाट बघत असतात.तीस दिवस कडकडीत रोजे पाळल्याने उपासधारकांच्या तनमनाची शुध्दी होते.म्हणून इस्लाम धर्मात रमजानला खूप महत्त्व आहे.अल्लाहच्या प्रसन्नतेची,विशालतेची साक्ष देणारा महिना म्हणूनही या महिन्याचे महत्त्व आहे.या महिन्यातल्या इबादतीचा असर काही वेगळाच असतो.
लैलेशा भुरे
नागपूर
